Avrupa Yakası, Gülse Birsel tarafından senaryosu yazılan ve Sinan Çetin tarafından yapımcılığı yapılan durum komedisidir.[2] Plato Film stüdyolarında çekilmekte olan dizinin ilk bölümü 11 Şubat 2004[3] tarihinde atv ekranlarında gösterime girdi. Tamamen yerli uyarlama olan programın ilk sezonunda yönetmen koltuğuna Hakan Algül oturdu[2]ve ilk sezonu 23 Haziran 2004 tarihinde 19. bölümü ile sona erdi.[4] Jale Atabey Özberk'in yönetmenliğini yaptığı dizinin ikinci sezonu 20. bölümüyle 8 Eylül 2004 tarihinde yayınlanmaya başlandı[5] ve 58. bölümüyle 15 Haziran 2005 tarihinde sezon arası verdi.[6] Engin Günaydın'ın idare müdürü rolü ile kadroya dahil olduğu dizi, üçüncü sezona 14 Eylül 2005[7] tarihinde başladı ve 93. bölümünün yayınlandığı 21 Haziran 2006 tarihinde sona erdi.[8] Peker Açıkalın, Tolga Çevik, Hasibe Eren ve Sarp Apak'ın oyuncu kadrosuna katıldığı[9] dizinin dördüncü sezonu 13 Eylül 2006 tarihinde başladı ve Serdar Ortaç'ın konuk oyuncu olarak katıldığı sezon finaliyle 27 Haziran 2007'de sona erdi.[10] 19 Eylül 2007[11] tarihinde başlayan beşinci sezon, 4 Haziran 2008 [12] tarihinde sona erdi. 5. sezonun 100. bölümünde dizisinin biteceğine dair bilgiler verilmesine rağmen,,[13][14] daha sonra alınan kararla dizi devam etti.[15] Dizinin altıncı sezonu 24 Eylül 2008 [16] tarihinde 163. bölümüyle gösterime girdi.
Avrupa Yakası dizisinde oyuncu kadrosu her sezon değişse de Gülse Birsel, Gazanfer Özcan, Levent Üzümcü, Şenay Gürler, Hale Caneroğlu, Yavuz Seçkin, Veysel Diker ve Yıldırım Öcek ilk altı sezonda yer alan oyunculardır.
Nişantaşı'nda yaşayan Sütçüoğlu ailesi ve Avrupa Yakası dergisi çalışanları ile onların yakınlarının komik öyküsünü anlatan dizi, yayınlandığı ilk beş sezon sonunda 40 milyon YTL'lik ciro yaptı ve dizinin yapımcısı olan Sinan Çetin'e 4 milyon dolar kazandırdı
Sosyal yaşama etkileri [değiştir]
Dizinin popülerliği tüketici piyasasına da yansımıştır. Gaffur tiplemesi ile Peker Açıkalın'nın dizide kullandığı pijama Türkiye piyasasında satılmaktadır.Peker Açıkalın'ın canlandırdığı kapıcı ailesinin oğlu Gaffur karakterinin üzerine sürekli giydiği çizgili pazen pijama yeniden moda oldu.[22] Sümerbank'ın yıllar önce ürettiği fakat son dönemlerde pek giyilmeyen pijama, program ile birlikte tekrar popüler oldu ve vitrinlerdeki mankenlere giydirilen pijamalara ‘Gaffur pijaması geldi’ yazılı levhalar asıldı.[22] Basında çıkan haberlerde bazı yerlerde (örneğin Batman[23]) pijamaların yok sattığı[24] ve karaborsaya düştüğü yazıldı.[25][26] Gaffur'un diziden ayrılmasıyla satışlar durdu.[27] Ayrıca karakterin etkisiyle Şırnak'ta çubuklu pijamayla maç yapan `Gaffur Nasılım Spor` ve Beyoğlu`nda Gaffur isimli rock grubu kuruldu.[28] Şırnak`ın İdil ilçesinde bir grup genç, `Gaffur `Nasılım` Spor`u kurarak İdil Kaymakamlığı tarafından düzenlenen halı saha futbol turnuvasına katıldı.[29][30]
Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Kurumu'nun üç ayda bir yayınladığı dergide "Aile Kurumuna Yönelik Güncel Riskler" başlıklı yazısında Türk aile yapısını olumsuz etkileyen kişilerden biri de Hasibe Eren'in canlandırdığı Makbule Kral karakteri olduğu belirtildi. Makbule'nin İzzet'ten boşanıp, dayısının evini eski flörtü Burhan`la paylaşması buna neden olarak gösterildi.[31][32][33] Makbule ve diğer dizi karakterlerinin, izleyici bağlamında arzu edilmeyen davranış modelleri yaratarak toplumsal yaşamı riske sokmakta olduğu belirtildi. Bu makaleyi ele alan Dr. Ünal Şentürk, daha sonra yaptığı açıklamalarda Aslı ve Cem'in boşanma nedeni bilinmediği ve aynı evde yaşamalarını da toplumsal bir risk olarak gösterdi.[34] Dizinin senaristi Gülse Birsel bu konuda yazdığı yazıda şunları belirtti:[34]
« Makbule'ye iftira atılmıştır, onuru çiğnenmiştir. Kendisi eteği belinde, namuslu, örf ve âdetlerine bağlı bir ev kızıdır. Ayrıca da eski sözlüsü Sayın Altıntop'la aynı evde değil yan yana evlerde yaşamaktadırlar »
Türkiye'de 3 Temmuz 2005`ten beridir uygulanan Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezlerinin Kurulmasına İlişkin Kanun'un önemi açıklanırken Engin Günaydın'dın canlandırdığı Burhan karakteri, Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin tarafından örnek gösterildi.[35]
Memur-Sen konfederasyonuna bağlı Diyanet-Sen Genel Teşkilatlanma Sekreteri, Avrupa Yakası ve diğer dizilerde kullanılan isimlere tepki gösterildi. Burhan, Taceddin, Gaffur isimlerinin kökeninin dine dayandığını ve bu isimlerin verildiği karakterlerin ise kötü, saf ve aptal olmasından dolayı milletin milli ve manevi duygularında onarılması güç tahribatlara yol açtığını iddia etti.[36]
Oyunculara etkisi [değiştir]Avrupa Yakası dizisinde var olan karakterleri canlandıran oyuncuların, dizide gösterdikleri performans sonucu çoğu reklam filmlerinde yer aldı. Dizi başladıktan sonra kadrodan 8 oyuncu, reklam filmlerinde oynamaya başladı.[37] Levent Üzümcü (Garanti Bankası), Gülse Birsel (Turkcell), Ata Demirer (Vestel), Evrim Akın (Bellona), Hümeyra (Taç perde), Bülent Polat (Blue House), Yavuz Seçkin (Aras Cargo) ve Veysel Diker (Kompen) reklamlarda yer aldılar. Sonraki dönemlerde Şenay Gürler ve Gazanfer Özcan da reklamlarda rol aldılar.[38] Diziye 3. sezonda katılan ve canlandırdığı karakter ile popülaritesi artan Engin Günaydın, Garanti Bankası reklamlarında yer alırken[39], Gülse Birsel, Whirlpool[40]; Sarp Apak, Turkcell[41]; Hasibe Eren ise Şekure adlı kurgusal bir karakteri canlandırdığı Akpet reklamlarında[42] yer aldı aldılar.
Oyuncular [değiştir]Ana madde: Avrupa Yakası oyuncu listesi
Dizide otuza yakın oyuncu ana kadroda yer aldı. Bunlardan bazıları iki karakter birden (Vural Çelik ve Binnur Kaya) canlandırdılar. Bazı oyuncular tüm sezon boyunca dizide yer alırken, bazıları ise sezon finali sonrası dizideki oyuncu kadrosundan ayrıldı. Programda, senaryo gereği sürekli konuk oyuncu olarak katılan oyuncuların (örneğin Didem Erol) yanı sıra tek bölümlük ünlü konuk oyuncular da yer aldı.
Tolga Çevik, 5. sezon sonunda diziden ayrıldı.Avrupa Yakası'nın ana kadrosu Sütçüoğlu ailesi üzerinden şekillenmektedir. Dizinin senaryosunu yazan Gülse Birsel’in canlandırdığı "Aslı" karakterinin babasını Gazanfer Özcan, annesini Hümeyra, kardeşi Volkan’ı ise Ata Demirer canlandırdı. Ata Demirer, 3. sezon başında diziden ayrılma isteğini senarist Gülse Birsel ve yapımcı Sinan Çetin'e bildirdi ve sezon sonunda ise diziden ayrıldı.[43] Fakat oyuncu, diziye 6. sezonda tekrar geri döndü.[44][45] Ana oyunculardanb biri olan Hümeyra, dizinin 5. sezon finalindan sonra oyuncu kadrosundan ayrıldı.[46] Sütçüoğlu rezidansında var olan diğer karakterleri diziye 4. sezonda dahil olan Hasibe Eren ve Tolga Çevik canlandırdı.[47] Tolga Çevik, dizinin 4. ve 5. sezonlarında dizide yer alırken, 5. sezondan sonra Komedi Dükkanı adlı TRT 1 ekranlarında yayınlanan komedi programına ağırlık vermek mazeretiyle diziden ayrıldı. [48]
Dizide yer alan mekânlardan biri olan ve diziye adını veren Avrupa Yakası dergi ofisindeki karakterleri, deneyimli oyuncuların yanı sıra genç oyuncular canlandırdı. Derginin patronunu Yıldırım Öcek; ilk zamanlar genel müdür iken daha sonra derginin fotoğrafçısını ayrıca dergide röportajları yapan Aslı'nın eski kocasını Levent Üzümcü; derginin editörünü Şenay Gürler; derginin modacısını Hale Caneroğlu; derginin çaycısını Sarp Apak; derginin idare müdürünü Engin Günaydın ve derginin ortağının kızını Binnur Kaya oynamaktadır. İlk üç sezonda dergi ofisinde çaycı rolünü oynayan Bülent Polat[49] ve derginin patronunun kızını oynayan Evrim Akın[50] diziden 3. sezon sonunda ayrıldı. Evrim Akın yaptığı açıklamada diziden sıkıldığınden dolayı diziden ayrıldığını belirtti.[51] Sarp Apak, diziye 4. sezonda[47], Binnur Kaya ise diziye 5. sezonda[52][53] dahil oldu. Diziden 5. sezon sonunda ayrılanlar arasında Yaprak'ın kocasını ve derginin hissedarını canlandıran Vural Çelik de yer aldı.[54]
Sütçüoğlu Muhallebicisi'de daha çok görünen karakterleri Veysel Diker ve Yavuz Seçkin canlandırdı. Timur Acar[55] ve Ömür Arpacı[56] diziye sonraki sezonlarda dahil oldular.
4. sezondan itibaren dizide görülmeye başlanan Sütçüoğlu apartmanındaki kapıcı ailesinindeki karakterleri Peker Açıkalın, Bihter Özdemir, Ececan Gümeci, Celal Belgil ve Şensel Uykal canlandırdı. Peker Açıkalın'ın diziden ayrılmasından sonra[57] diziye Cesur rolü ile Gürgen Öz katıldı.[58] İlerleyen bölümlerde Gürgen Öz, dizide istediği performansı alamadığı gerekçesi ile dizinin yılbaşı için çekilen bölümünden sonra diziden ayrıldı.[59]
Dizide ilk zamanlar konuk oyuncu olarak katılan Hakan Yılmaz[60], ilerleyen bölümlerde dizinin kadrosunda yer aldı. Rutkay Aziz ve Suna Keskin, programda Cem'in anne ve babasını canlandırdılar. Rutkay Aziz, 5. sezon sonrası Gurbet Kuşları adlı TV yapımında yer alacağı için diziden ayrıldı..[61]
Konuk oyuncular [değiştir]
Erkin Koray, dizinin "Yılbaşı" temalı 108. bölümünde konuk oyuncu olarak rol aldı.[62]Avrupa Yakası dizisinde bir çok oyuncu ve ünlü kişi çeşitli rollerde diziye konuk oyuncu olarak katıldılar. Bazı oyuncular, dizideki kurgusal karakterlerle var olan çeşitli ilişkiye göre katılırken (örneğin Nurhan Damcıoğlu, Azamet Yenge olarak yer aldı), ünlü kişiler ise genelde kendilerini oynadılar (örneğin Sezen Aksu, Teoman vs.) ve dizinin özel bölümlerinde yer aldılar. Diziye sürekli katılan konuk oyuncular da oldu.
İlk sezonda Nurhan Damcıoğlu, Sinan Bengier, Sinan Çetin, Didem Erol, Şebnem Sönmez, Teoman ve Nuri Alço, dizide yer alan konuk oyunculardır.[63] Dizinin yapımcısı Sinan Çetin, dizide kendini oynadı.
İkinci sezonda dizide yer alan konuk oyuncular arasında Coşkun Göğen, Zihni Göktay, Deniz Seki, Hıncal Uluç, Tanyeli, Didem Erol, Seyfettin Dursunoğlu, Hepsi ve Şenay Akay gibi ünlüler yer aldı. Zihni Gökyay, Tanyeli ve Deniz Seki, programın yılbaşı için çekilen özel bölümünde yer aldılar.[64]
Üçüncü sezonda Yetkin Dikinciler, Salih Kalyon, Cengiz Küçükayvaz ve Emre Altuğ gibi ünlüler dizide konuk oyuncu olarak yer aldılar.[65]
Dizinin dördüncü sezonun 100. bölümünde Nil Karaibrahimgil yer alırken diğer bölümlerde ise Mahir İpek, Erkin Koray, Ajda Pekkan, Keremcem, Sezgi Mengi, Çiçek Dilligil, Tuna Arman, Doğa Rutkay ve Serdar Ortaç yer aldı.[66]
Nil Burak,[67] Murat Boz,[68] Demet Akalın[68] Çağla Şikel,[69] (iki ay dizide yer aldı[70]), Tuna Kiremitçi[71] Nükhet Duru,[72] Pamela Spence,[72] Ümit Besen,[73] İclal Aydın[74] dizinin 5. sezonunda konuk oyuncu olarak yer aldılar.
Sezon bilgileri ve konu [değiştir]Uyarı: Yazının devamı, eserin konusu hakkında ayrıntılı bilgi içermektedir.
Sezon 1 [değiştir]Ana madde: Avrupa Yakası (1. sezon)
İlk sezon, 11 Şubat 2004 tarihinde yayınlanmaya başlandı ve 19. bölüm sonunda 23 Haziran 2004 tarihinde sona erdi. Yönetmen koltuğunda Hakan Algül'ün oturduğu dizi, Aslı ve Cem'in aşkı, Volkan'ın müzik sevdası, Fatoş'un erkeklerle olan ilişkisi gibi konular işlendi.
Aslı, artık 30'una dayanmıştır ve Aslı'nın annesi İffet onu evlendirmeye çalışmaktadır ama Aslı annesinin adaylarını beğenmemektedir. Aslı'nın en büyük taliplisi ise aile dostlarının çocuğu Tacettin'dir ve kendisini bir kaç kız isteme denemelerinden sonra Aslı'nın sözlüsü sanmaktadır. Aslı da yeni genel müdürleri Cem'e aşıktır ve de aşkı karşılıksız değildir. Volkan da şöhret olmanın yollarını aramakta ve bunun için en yakın arkadaşı Sertaç'ın projelerini değerlendirmektedir. Aynı zamanda da Aslı'nın ofisine patron kızı olarak giren Selin'i tavlamaya çalışmaktadır. Volkan'nın maço tavırlarını çok beğenen Yaprak da Volkan'a aşık olmuştur. Yaprak'ın Volkan'a yakınlaşmasını kıskanan Selin de günden güne Volkan'a yakınlaşmaktadır. Sütçüoğlu ailesinin annesi ve babası İffet ile Tahsin de bu iki gelin adayından da hoşnut değildir. Dizinin sezon finaline doğru kendinisin Aslı'nın sözlüsü sanan Tacettin, Cem'e "Ben Aslı'nın sözlüsüyüm." demiş ve şok geçiren Cem de Amerika'ya gidip orda eski sevgilisine evlenme teklif etmiştir. Amerika'dan dönünce de Avrupa Yakası dergisi editörü Fatoş, Cem'e Aslı'nın ondan hoşlandığını söyler. Cem de Amerika'da olanları anlatır. Cem'in nişanlısı Victoria, Amerika'dan Türkiye'ye dönünce Aslı'yla aralarında bir çekişme başlar. Dizinin sezon finalinde ise Sütçüoğlu ailesi tatile giderken Cem, Aslı'yı evin kapısında yakalayıp aşkını ilan eder.
Sezon 2 [değiştir]Ana madde: Avrupa Yakası (2. sezon)
İkinci sezon, 8 Eylül 2004 tarihinde gösterime girdi ve 15 Haziran 2005 tarihinde 58. bölümüyle sezon arası verdi. Bu sezonda yönetmen koltuğunda Jale Atabey Özberk oturdu. Volkan'ın şöhret olma tutkusu ve Yaprak ile Selin arasında gidip gelen aşk ilişkisi, Aslı ile Cem'in sallantılı flört dönemi gibi konular 2. sezonda işlendi.
Volkan, Yaprak ve Selin'den birini seçmeye çalışır fakat kararsız kalır. Diğer yandan Tacettin, Aslı'yı istemeye gelir. Bunu gören Cem ise, Tacettin'in hakaretine dayanamayıp kızı ister. Tahsin bey, tercihini Cem'den yana kullanır. Volkan ise, sonunda Selin'le evlenmeye karar verir. Fakat, sezon finalinde gelişen aksilikler sonucunda Volkan, Selin'le evlenmekten vazgeçer. Bu arada, Volkan'ın eski sevgilisi Yaprak ve Selin'in eski sevgilisi Kubilay arasında bir aşk başlarken, Volkan ise II. sezonda şöhret basamaklarını hızla çıkmaya başlamıştır.
Sezon 3 [değiştir]Ana madde: Avrupa Yakası (3. sezon)
Üçüncü sezon 14 Eylül 2005'te yayınlandı ve 21 Haziran 2006 tarihinde sona erdi. 36 bölümden oluşan 3. sezonda Aslı ile Cem finale doğru evlendi, Volkan asker kaçağı olduğu için tutuklandı ve Trabzon'a askerliğini yapmaya gitti ve dergiye gelen idare müdürü Burhan, Sütçüoğlu dairesinin alt katına yerleşti.
Sezon 4 [değiştir]Ana madde: Avrupa Yakası (4. sezon)
Dördüncü sezon 13 Eylül 2006 tarihinde yayınlandı ve 27 Haziran 2007 tarihinde ise sezon arası verdi. Bu sezonda Gaziantep'ten gelen Makbule ve Sacit, Sütçüoğlu rezidansının yanındaki daireye yerleşti, Fatoş ile dergi ofisinde çaycılık yapan Tanrıverdi arasında aşk başladı, Yaprak ile Kubilay evlendi. Dördüncü sezonda toplam 37 bölüm çekildi ve 130. bölümde ara verildi.
Sezon 5 [değiştir]Ana madde: Avrupa Yakası (5. sezon)
Beşinci sezon 19 Eylül 2007 tarihinde yayınlandı ve 4 Haziran 2008 tarihinde 162. bölümüyle sona erdi. 5. sezonda toplam 32 bölüm çekildi ve Makbule ile Burhan, Aslı ile Osman, Sacit ile Şahika arasındaki ilişki işlendi.
Amerika'dan Türkiye'ye dönen Sacit, Avrupa Yakası dergisinin %50 hissenin alan Koçarslanlı ailesinin kızı Şahika ile tanışır. İlk zamanlarda Şahika'dan hoşlanmaz fakat zamanal bu durum değişir ve Şahika ile Zeynep arasında kalır. Aslı ise Şahika'nın kuzeni olan Osman ile tanışmış ve flört etmeye başlamıştır. İffet hanım bu durumdan memnunken Tahsin bey, Aslı ile Osman arasındaki ilişkiyi onaylamaz. Makbule ise Burhan'ın kendisinden soğumasıyle İzzer ile kaçar fakat evlilikleri boşanma ile sona erer.
Sezon 6 [değiştir]Ana madde: Avrupa Yakası (6. sezon)
Dizinin altıncı sezonu 24 Eylül 2008 tarihinde atv ekranlarında yayınlandı. Binnur Kaya'nın iki karakter birden (Dilber Hala ve Şahika) canlandırdığı sezonda İfo, Bursa'ya gitmiştir. Sütçüoğlu apartmanına taşınan Dilber Hala, Tahsin beye yakınlaşmaya başlar. 6.sezonda Volkan'ın askerden dönmesi, Şahike ve Kubilay aşkı, Osman ile Aslı'nın birlikteliği gibi konular işlenmektedir.
Uyarı sonu.
Bitime dair bilgiler [değiştir]Dizinin bitimine dair birinci ağızdan çeşitli bilgiler verildi. Ata Demirer, Evrim Akın ve Bülent Polat'ın diziden ayrılmasından sonra Gülse Birsel, diziyi 4. sezonda 100. bölümde bitirmeye karar verdiğini Sabah gazetesinde yazdığı köşe yazısında belirtti.[13] Fakat dizi, eskiye oranla daha başarılı olmasıyla çekimlere devam edildi.[15] 6. sezon esnasında verdiği röportajlarda diziyi bitirmek istemesine rağmen "kanal, seyirci, oyuncular, yapım şirketi" gibi etkenlerden dolayı bitiremediğini fakat 6. sezon sonunda diziyi 200. bölümde bitireceğini ifade etti.[75]
Basında, Sinan Çetin'in yapımcılığını yaptığı bir diğer program olan Komedi Dükkanı, TRT 1 ekranlarında yayınlandığı sırada Avrupa Yakası, atv ekranlarında tekrarlarıyla yayınlanması ve iki programın ratingleri paylaşmasıyla TRT'den ratinge göre para alan Çetin'in dizinin tekrarlarının yayınlanması halinde diziyi bitireceği yazıldı.[76]
Ödüller [değiştir]Bonus Card Uluslararası Komedi Filmleri Festivali[77]
Komedi Onur Ödülü: Gazanfer Özcan
35. Altın Kelebek Ödülleri (2008)[78]
En İyi Kadın Oyuncu (Komedi): Binnur Kaya
En iyi erkek komedi oyuncusu: Tolga Çevik
Galatasaray Üniversitesi "Yılın En İyileri" (2008) Ödülleri[79]:
En İyi Dizi: Avrupa Yakası
Yılın En İyi Kadın Sinema ve Dizi Oyuncusu: Binnur Kaya
34. Altın Kelebek Ödülleri (2007)[80]
En İyi Dizi (Komedi): Avrupa Yakası
En İyi Kadın Oyuncu (Komedi): Hasibe Eren
En İyi Erkek Oyuncu (Komedi): Peker Açıkalın
33. Altın Kelebek Ödülleri (2006)[81]
En İyi Dizi (Komedi): Avrupa Yakası
En iyi kadın komedi oyuncusu: Gülse Birsel
En iyi erkek komedi oyuncusu: Engin Günaydın
32. Altın Kelebek Ödülleri (2005)[82]
En iyi komedi dizisi: Avrupa Yakası
En iyi kadın komedi oyuncusu: Gülse Birsel
En iyi erkek komedi oyuncusu: Ata Demirer
1. Beyaz İnci Televizyon Ödülleri (2005)[83]:
En İyi Dizi (Komedi), Avrupa Yakası
En İyi Erkek Oyuncu (Komedi), Ata Demirer
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Komedi), Gazanfer Özcan
En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Komedi), Hümeyra
Jetix- Kido Çocuk Ödülleri (2005)[84]:
En İyi Dizi: Avrupa Yakası
En İyi Kadın Oyuncu: Gülse Birsel
En İyi Erkek Oyuncu: Ata Demirer
DVD [değiştir]Dizi, DVD olarak sadece 19 bölümden oluşan ilk sezonu yayınladı. 7 Mart 2005 tarihinde piyasaya çıkan DVD'de bölümler dışında ayrıca kamera arkası görüntüler ve oyuncularla yapılan röportajlar da yer aldı. VCDler de ise iki bölüm mevcut. Plato Film, Palermo ve atv'nin ortaklığıyla çıkarılan 'Avrupa Yakası'nın DVD ve VCD'lerinin korsan satışının önlenmesi için de özel bir afiş hazırlandı.[85] Dizinin diğer sezonları ise DVD olarak piyasaya sunulmadı.
Webservis
